Gisteren bezochten we met het SPA bestuur Yad Vashem en het Gemeentearchief van Jeruzalem. Yad Vashem heeft als beleid om alle bronnen met betrekking tot de Holocaust te verzamelen in kopie of origineel. Die worden op dit moment gedigitaliseerd en gaandeweg online gepresenteerd. Dat betekent een enorme investering, maar dankzij een forse overheidsbijdrage en donaties uit binnen- en buitenland is dat geen probleem. Ook aan personeel is er met 170 formatieplaatsen geen gebrek. De online presentatie van bronmateriaal ziet er mooi uit. Bijzonder is de geautomatiseerde combinatie van gegevens. Kampregistraties, bevolkingsregisters, paspoortgegevens enzovoorts worden zonder tussenkomst van mensenhanden gerelateerd. Zo zijn inmiddels enorme aantallen Joodse slachtoffers aan de vergetelheid ontrukt en dankzij foto's zelfs in beeld gebracht. Ook hier geldt: aan geld geen gebrek!
Tijdens ons bezoek nam de directeur ons mee naar geklimatiseerde depots, die de vergelijking met Nederland goed kunnen doorstaan. Hij liet ons daar de kampregistratie van Mauthausen zien. Die is in handen van Yad Vashem gekomen via familie van een Britse militair die deze destijds uit het kamp meenam. Het instituut stelt zich op het standpunt dat dit materiaal in Israël op zijn plaats is, maar daar heb ik grote vraagtekens bij. Het is immers gewoon een onderdeel van het archief van Mauthausen! Ook in Nederland onderneemt Yad Vashem kopieeractiviteiten. De directeur beklaagde zich dat hij bij ons stuit op wetgeving die hem dit onmogelijk maakt. Overal in Europa kan hij stukken laten digitaliseren en die aan zijn website presentatie toevoegen, behalve in ons land. De bescherming van de persoonlijke levenssfeer maakt hem dit onmogelijk. Hij stelde dat hij eerst moet bewijzen dat Joden zijn omgekomen, dan pas gaat de deur voor hem open. Wat hem betreft moet ook in Nederland wetgeving wijken als de Holocaust aan de orde is. Ik heb hem toegezegd om hierop terug te komen, alhoewel onze wetgeving er niet voor niets is! Eerst maar even zijn gedetailleerde informatie afwachten.
In Yad Vashem bezochten wij ook het museum van de Holocaust. Heel indrukwekkend, maar het is wel erg gericht op het cultiveren van schuldgevoel, terwijl het heden om een andere houding vraagt. De Tweede Wereldoorlog bracht onbeschrijfelijk leed, maar Israël anno 2011 moet wel verder. Zonder onderlinge tolerantie en afstand nemen van eigen gelijk, komt er nooit een oplossing voor de Palestijnse kwestie. Maar zoals ik uit de Jeruzalem Post kan opmaken, is dat wel een heel Europees en uit Israëlische optiek onjuist standpunt!
Gistermiddag werden we ontvangen door de gemeentearchivaris van Jeruzalem, een bevlogen collega! Hij staat er wel heel anders voor dan Yad Vashem: twee personeelsleden, beperkt budget en een depot dat daar nauwelijks voor kan doorgaan. Toch beheert hij ruim 20 km1 archief en is bovendien verantwoordelijk voor de vele geschenken die het stadsbestuur ontvangt van bezoekende prominenten. Het archief bevat interessante stukken. De oudste bron is een lijst van degenen die op de Olijfberg zijn begraven. Die gaat terug tot de achttiende eeuw en is geschreven in de Sefardische variant van het Hebreeuws. Dankzij een deskundige vrijwilliger wordt deze bron nu ontcijferd. Uit de Turkse tijd zijn vrijwel geen bronnen in Jeruzalem voorhanden. Die zijn over het algemeen naar Istanbul overgebracht. Dat betekent dat wie de geschiedenis van de stad wil onderzoeken, maar heel beperkt in het stadsarchief terecht kan en bovendien over kennis van de Turkse taal moet beschikken.
Vandaag was het hier in Israël weekend, dat betekende voor ons onder meer een bezoek aan Massada. Morgen ontmoeten we de directeur van het Ben Goerion archief en herinneringscentrum, daarna zit mijn Israël reis er op.
Interessante berichten Fred.
BeantwoordenVerwijderenYad Vashem wordt bij zijn digitaliseringsactiviteiten en het online publiceren trouwens ook ondersteund door Google, zie hier.
Wat bedoelt u precies met 'cultiveren van schuldgevoel' als het gaat om het museum Yad Veshem. Een museum is toch bedoeld om te laten zien hoe het geweest is?
BeantwoordenVerwijderenHetty van der Klis
Natuurlijk moet een museum laten zien hoe het geweest is. En dat doet Yad Vashem op indrukwekkende wijze. Alleen: de presentaties en rondleidingen beogen meer dan dat. Die riepen bij mij en andere niet-Joodse collega's een schuldgevoel op, als ware het actueel leed dat vandaag de dag wordt aangedaan, ook door ons. Daarmee wordt dan elke kritiek op de wijze waarop de Israëlische regering met de Palestijnse kwestie omgaat direct afgestraft.
BeantwoordenVerwijderenIk was er niet bij en kan niet beoordelen wat er is gezegd dat u en uw collega's schuldig deed voelen. Ik ben het wel met u eens dat Israël moeilijk (buitenlandse) kritiek kan verdragen en het is lastig discussiëren als de Holocaust er steeds bij gehaald wordt. Israël is tenslotte een volwassen natie. Aan de andere kant wordt er te vaak ten onrechte geredeneerd vanuit de gedachte: hoe kan Israël zo met de Palestijnen omgaan na alles wat ze hebben meegemaakt? Kan het zo zijn dat Yad Vashem appelleert aan een schuld- of schaamtegevoel dat in de genen van ons Europeanen zit? Wie geen schuldgevoel heeft, voelt zich ook niet aangesproken, toch? Het is makkelijk om Hitler overal de schuld van te geven, maar teveel Europeanen hebben met de waanzin meegedaan terwijl ze niets van de Nazi's te vrezen hadden. Laat Yad Vashem voor wat het is, een gedenkplaats voor miljoenen vermoorde mede-Europeanen van wie vrijwel niets meer is terug gevonden en die nog nooit met een Palestijn in aanraking zijn geweest. De Palestijnse kwestie is een andere discussie, die op een andere plek gevoerd moet worden.
BeantwoordenVerwijderen