dinsdag 16 september 2014

Archiefervaringen in Abu Dhabi

Maandag en dinsdag nam ik in Abu Dhabi, hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten, deel aan een conferentie, samen met andere vertegenwoordigers van de International Council on Archives (ICA), UNESCO, de International Records Management Trust en ARMA International. We waren naar de Golf getogen op uitnodiging van de directeur van het Nationaal Archief, Dr. Abdullah El Reyes. Onderwerp was de voorgenomen oprichting door het Archief van een internationaal 'Archives Center of Excellence' ter ondersteuning van archieven en archivarissen wereldwijd met aandacht voor onderzoek, opleiding en training. Een centrum waarvoor heel veel mogelijk lijkt te zijn, want het budget is niet begrensd.

De zondag voorafgaand aan de conferentie bezocht ik het Nationaal Archief. Hoewel de instelling deze naam draagt, is van een werkelijk archief momenteel geen sprake. De staat is jong (1971) en de archieven zijn door de verschillende ministeries nog niet overgebracht, al werd ons verzekerd dat dit heel binnenkort gaat gebeuren. Voorlopig moet de bezoeker het doen met microfilms die zijn gemaakt van miljoenen archiefbescheiden elders. De oudste stukken die in Abu Dhabi in kopie aanwezig zijn, hebben betrekking op het bezoek van Vasco da Gama in 1492 aan het gebied van de huidige emiraten. De originelen berusten in Portugal. Heel veel documenten zijn afkomstig van het Britse Nationaal Archief. Niet vreemd,  want de emiraten vormden tot 1971 een Brits protectoraat. Ook kopieën van Nederlandse archiefbescheiden en publicaties behoren tot de collectie. Toen ik een medewerkster vroeg of het de bedoeling was de films te scannen om zo het beschikbaar stellen te vereenvoudigen, antwoordde ze dat daaraan wordt gewerkt, maar dat dit een langlopend project is. Uit eigen beweging voegde ze er aan toe dat helaas veel interessante stukken niet ter inzage zijn omdat deze gevoelige informatie bevatten. Het gaat dan vooral om stukken die betrekking hebben op de slavenhandel en alcohol. De slavenhandel, zo bleek mij later, ligt gevoelig omdat de regerende elite daar tot in recente tijden bij betrokken was. Alcohol is een lastig onderwerp omdat het in dit islamitische land not done is om alcohol te drinken. Ik informeerde of de medewerkers in zulke gevallen verwijzen naar de originelen in archieven elders. Dat blijkt niet het geval. Het antwoord luidt dan dat het gevraagde stuk zich niet bij het Archief bevindt....
Aan de wieg van het huidige Nationaal Archief staat de stichter van de Emiraten, Sjeik Zayed bin Sultan Al Nahyan. Hij wordt in heel Abu Dhabi geëerd als een vader des vaderlands, ook in het Archief. Daar vind je bij binnenkomst een citaat van hem: "He who does not know his past cannot make the best of his present and future, for it is from the past that we learn". Dat geldt als motto voor het Archief.

Aanwezig in Abu Dhabi was ook Martin Berendse, tot voor kort directeur van het Nationaal Archief, sinds deze zomer van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Hij vertelde enthousiast over zijn nieuwe baan en in het bijzonder over de dynamiek die de enorme aantallen dagelijkse bezoekers met zich mee brengen. Tot in oktober blijft hij nog verbonden aan de ICA als president, dan wordt hij in die rol opgevolgd door de Australiër David Fricker, ook in Abu Dhabi aan tafel. Voor de archiefwereld is Martin niet helemaal verloren, hij geeft inmiddels gastcolleges aan de Universiteit van Amsterdam over de politieke implicaties van de archiefprofessie. Uit buurland Saoedi-Arabië nam Dr. Fahd Al Semmari deel, de secretaris-generaal van de King Abdulaziz Foundation for research and archives in Riyad. Buiten de vergadering had ik een boeiend gesprek met hem. Gevraagd naar het verbod op het christendom in zijn land stelde hij dat de paus ook geen moslims als bewoners in het Vaticaan zou dulden. De openbare godsdienstvrijheid die Nederland aan niet-christenen biedt, is in zijn ogen niet nodig. Binnenskamers kan het geloof ook beleden worden. Maar sprekend over archivistische kwesties vonden we elkaar wėl. Zoals ik al eerder heb ervaren, wereldwijde samenwerking op het vakgebied is goed mogelijk, maar als je, vooral buiten de westerse wereld, aan politieke standpunten de voorrang zou geven, dan wordt het soms ingewikkeld.
Het waren twee dagen van goed overleg die naar ik verwacht zullen leiden tot een zinvolle inspanning van de Emiraten voor de archiefwereld.  Het Nationaal Archief werkt de plannen uit om ze half oktober in Girona aan de ICA voor te leggen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten